Giriş
Trafik kazaları, modern yaşamın kaçınılmaz sonuçlarından biri haline gelmiştir. Her gün yüzlerce kişi trafikte çeşitli seviyelerde kazalara karışmakta, önemli bir kısmı ise yaralanmaktadır. Bu tür kazalar, sadece fiziki değil, aynı zamanda psikolojik, ekonomik ve sosyal etkiler de doğurur. Bu makalede, yaralamalı trafik kazalarında izlenmesi gereken hukuki yol, zararın tazmini, ve yargısal süreçler ele alınacaktır.
1. Yaralamalı Trafik Kazası Nedir?
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre, bir trafik kazasında kişilerin basit tıbbi müdahaleyle giderilemeyecek şekilde yaralanması, kazanın “yaralamalı trafik kazası” kapsamında değerlendirilmesine neden olur. Bu tür kazalar hem cezai hem de hukuki sorumluluk doğurur.
2. Olay Yeri Prosedürü
Kazaya karışan kişilerin olay yerinde dikkat etmesi gerekenler şunlardır:
- Polis veya jandarma çağrılmalı, kaza tutanağı resmi kolluk birimleri tarafından tutulmalıdır.
- Sağlık ekiplerine haber verilmeli, tıbbi müdahale geciktirilmemelidir.
- Tarafların ifadeleri alınmalı, alkol testi ve gerekirse kamera kayıtları tespit edilmelidir.
- Kazaya ilişkin fotoğraflar, tanık beyanları ve sağlık raporları ileride delil olarak kullanılmak üzere muhafaza edilmelidir.
3. Ceza Hukuku Boyutu
Kazaya sebebiyet veren kişi hakkında, Türk Ceza Kanunu’nun 89. maddesi kapsamında “taksirle yaralama” suçu oluşabilir. Yaralanmanın niteliğine göre;
- Basit tıbbi müdahale ile giderilebilir yaralanmalarda dava şikâyete bağlıdır.
- Daha ağır yaralanmalarda ise kamu davası re’sen açılır.
Cezai yargılama süreci, mağdurun hukuki tazminat talebine delil teşkil edecek şekilde ilerletilmelidir.
4. Hukuki Tazminat Süreci
Yaralamalı trafik kazası mağduru, zararlarının tazmini için iki temel yoldan ilerleyebilir:
a. Sigorta Şirketine Başvuru (Ön Şart)
Karayolları Trafik Kanunu m. 97 uyarınca, kazaya karışan aracın sigorta şirketine yazılı başvuru yapılmadan doğrudan dava açmak mümkün değildir.
- Başvuruda; kazanın özeti, kusur durumu, sağlık raporları, iş göremezlik belgeleri ve zarar kalemleri detaylıca sunulmalıdır.
- 15 iş günü içinde yanıt verilmemesi halinde dava yolu açılır.
b. Tazminat Davası Açılması
Dava açılmadan önce, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu m. 5/A uyarınca zorunlu arabuluculuk başvurusu yapılmalıdır. Arabuluculuk aşamasında anlaşma sağlanamazsa, sigorta şirketi ve araç sürücüsüne karşı müştereken ve müteselsilentazminat davası açılır.
Talep edilebilecek tazminat kalemleri:
- Tedavi giderleri
- İş göremezlik tazminatı (geçici veya kalıcı)
- Cihaz/teçhizat giderleri (ör. kırık nedeniyle kullanılan tıbbi aparat)
- Çalışma gücü kaybı nedeniyle gelir kaybı
- Manevi tazminat
5. Kusur ve İlliyet Bağı
Tazminat miktarının belirlenmesinde kusur oranı ve zararla illiyet bağı temel belirleyicilerdir.
Yargıtay içtihatlarına göre:
- Yaralanmaya neden olan kusur ağırsa, tazminat miktarı artar.
- Ancak mağdurun da kusuru varsa (örneğin yaya iken dikkatsizlik), tali kusur oranında indirim yapılabilir.
- Mevcut hastalıklar, kazanın doğrudan sonucu değilse, tazminata konu edilemeyebilir (örn. diyabet hastalığının etkisiyle yaranın geç iyileşmesi).
6. Delillerin Önemi
Başarılı bir tazminat süreci için aşağıdaki belgeler büyük önem taşır:
- Trafik kaza tespit tutanağı
- Hastane raporları, adli muayene belgeleri
- Engellilik raporu, iş göremezlik raporu
- Çalışma belgesi, maaş bordrosu, şirket zarar kayıtları
- Tanık ifadeleri, olay yeri kamera görüntüleri
7. Sonuç ve Değerlendirme
Yaralamalı trafik kazaları mağdurlar açısından sadece fiziksel değil, aynı zamanda maddi ve manevi zararlara yol açmaktadır. Bu zararların giderilmesi için mağdurun delillerle desteklenmiş, zamanında ve usulüne uygun hukuki başvurular yapması gerekir. Sigorta başvurusu, zorunlu arabuluculuk ve sonrasında açılacak dava süreçlerinin dikkatle yürütülmesi, mağdurun adil bir tazminat alabilmesinin temelidir.
Her bir kazanın kendine özgü koşulları bulunmakla birlikte, kusur oranı, illiyet bağı ve zararın kapsamı, tüm sürecin belirleyici dinamikleri olarak öne çıkmaktadır. Bu nedenle, profesyonel hukuki destek almak, sürecin sağlıklı yürütülmesi adına önem taşır.
Dipnotlar:
- 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu
- 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu
- 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu
- TCK m. 89
- Yargıtay 17. HD., 2021/4531 E., 2022/6745 K.